Żary | Zamek – Pałac Promnitzów

Zamek Dewinów-Bibersteinów w Żarach zajmuje południowo-zachodni segment założenia zamkowo-pałacowego. Od wschodu połączony jest bramą z wybudowanym na początku XVIII wieku pałacem, a do jego południowo-zachodniego narożnika przylega jeden z budynków pierwotnej kuchni. Od północy i wschodu otoczony jest szeroką, obecnie suchą, fosą.

Przyjmuje się, że w połowie XIII wieku Albrecht Dewin wzniósł murowany zamek, odpowiadający obecnemu skrzydłu północnemu. W latach 1320-1329, kolejni właściciele Żar, Packowie, powiększyli siedzibę dobudowując skrzydło zachodnie i wieżę od południa. Wzniesiono też mury obronne zamku, powiązane ściśle z murami miejskimi. Skrzyło wschodnie powstało na początku XV wieku, kiedy w posiadanie dóbr żarskich weszli Bibersteinowie. W połowie XVI wieku Hieronim Biberstein oraz jego brat Krzysztof, przeprowadzili renesansową przebudowę zamku, obejmującą m.in. wzniesienie krużganków po trzech stronach dziedzińca z bogatą dekoracją sgraffitową. Wówczas też wprowadzono we wnętrzach sklepienia kolebkowe z lunetami wraz z wystrojem sztukatorskim i malarskim. Późniejsze sztukaterie, datowane na przełom XVI i XVII wieku, wiążą się już z działalnością Promnitzów. Zewnętrzny wygląd elewacji zamkowych został nadany około 1700 roku. Wtedy też przebudowano wieżę nadając jej barokowy charakter.

Począwszy od 1824 roku zamek służył jako więzienie. W 1930 urządzono tutaj Muzeum Regionalne powiatu żarskiego, zbombardowane w 1944 r. Po wojnie opuszczony i nieużytkowany, jego odbudowa i remont trwały praktycznie aż do zmian ustrojowych w Polsce, w wyniku których całe założenie zamkowo-pałacowe zostało sprzedane w prywatne ręce. Następnie zadłużony zespół rezydencjonalny został zlicytowany, a na początku 2020 r. po pożarze wieży zamek Dewinów-Bibersteino został nieodpłatnie przekazany przez obecnych właścicieli na rzecz miasta Żary.

Zamek Dewinów Bibersteinów w Żarach jest największym tego typu obiektem na terenie województwa lubuskiego. Jest swoistą ikoną polskich Dolnych Łużyc, których stolicą jest miasto Żary. Mało kto wie co skrywają zamkowe mury i jak mocno są one związane z historią Polski i Europy. Z historią Polski wiążą je postacie naszych królów Henryka Walezego, Augusta II Mocnego i Augusta III Sasa, a z historią Europy niewątpliwie postać Georga Philipa Telemanna, który brał ślub w zamkowej kaplicy.

Opis powstał dzięki Panu Arkadiuszowi.

Scroll to Top
Skip to content