Gdańsk | „Forsterówka”

Wyspa Sobieszewska to fragment Mierzei Wiślanej przeciętej dwoma ujściami Wisły, położona na wschód od aglomeracji miasta Gdańska. Ta wyspa skrywa wiele ciekawostek przeszłości.

To właśnie tu w prawie nietkniętym zębem czasu i wojny modrzewiowym dworku myśliwskim rezydował hitlerowski „Kat Pomorza” – gaulaiter i SS – obergruppenführer Albert Forster. Budowę budynków rezydencji rozpoczęto wiosną 1933 roku. Autor projektu obecnie jeszcze nie został ustalony. Pewne wskazówki w postaci projektu plastycznego stylizowanych swastyk wyrzeźbionych następnie na belkach stropowych sali kominkowej wniósł osobiście Adolf Hitler na prośbę swojego ulubionego gaulaitera. Motyw swastyk przewija się w elementach krat i bramy wjazdowej na teren ośrodka rekrutacyjno – szkoleniowego rozbudowywanego w sąsiedztwie rezydencji Forstera w latach 1935-38. Istnieją przesłanki źródłowe wskazujące na zaprojektowanie modrzewiowego dworku Forstera przez monachijskiego architekta Otto Neumayera, który wcześniej wybudował rezydencję Hitlera w Obersalzbergu. Projekt dworku jest połączeniem niemieckiego modernizmu i elementów zaczerpniętych z tyrolskiego folkloru.

Albert Forster otrzymuje modrzewiowy domek myśliwski za zasługi położone w zdobyciu władzy w Gdańsku przez NSDAP w  1933 roku z okazji swoich 31 urodzin. Od tej pory rezydencja pełni funkcję także głównego miejsca poufnych spotkań i narad dla wysokich funkcjonariuszy NSDAP i SS z terenu Wolnego Miasta Gdańska. Rezydencja pełniła również funkcję tajnego magazynu dużych ilości broni zwłaszcza maszynowej, przemycanej na teren WMG barkami od strony morza, w celu uzbrojenia szkolonych potajemnie członków S.A. i SS. Broń przechowywano w piwnicy „Forsterówki” oraz w wybudowanych w pózniejszym okresie barakach magazynowych na terenie osrodka „rekreacyjnego” NSDAP.

W czerwcu 1939 roku w obecności Heinricha Himmlera przygotowywano tu szczegóły operacji „Tannenberg”. W rezydencji gaulaitera przygotowywano w ramach tej operacji listy aresztowań i likwidacji Polaków z terenu WMG i Pomorza (tzw „Sonderfahndüngsbuch Polen”). Tutaj także zapadła w lipcu 1939 roku decyzja oraz wybrano lokalizacje dla utworzenia obozu koncentracyjnego w Sztutowie (KL Stutthof).

W latach 1941-1944 ośrodek pełni funkcję szpitala i sanatorium dla rannych na froncie wschodnim żołnierzy między innymi elitarnej Waffen SS. Teren rezydencji gaulaitera był też od listopada 1944 do stycznia 1945 roku miejscem zwożenia zagrożonych nalotami dzieł sztuki i archiwów partyjnych NSDAP z terenu Gdańska.

Składnica tranzytowa w „Forsterówce” została zlikwidowana w obliczu bezpośredniego zagrożenia działaniami frontowymi. Depozyty muzealne przewożono ciężarówkami do pobliskiego portu w Swibnie, gdzie barkami i kutrami przewożono je wraz z ewakuowaną ludnością na Hel i dalej statkami na zachód.

W 2000 roku na terenie tym zlokalizowano w wyniku prac poszukiwawczych niezwykłą masową mogiłę ponad 220 osób. Poszukiwania były prowadzone przez pasjonata lokalnej historii Mariusza Jaskulskiego z gdańskiej Straży Miejskiej przy współpracy z Fundacją „Pamięć” (Niemiecka Fundacja Opieki nad Grobami Wojennymi) pod nadzorem antropologa Andreasa Hintze. Masowy grób zlokalizowany kilkadziesiąt metrów od „Forsterówki” w kierunku SE, zawierał szczątki ludzkie z częściowo zachowanymi mundurami: SS, grenadierów pancernych i policji gdańskiej. Biegli rozpoznali w trakcie ekshumacji również szczątki jednej kobiety. To tajemnicza sprawa zważywszy na fakt, iż większość czaszek w mogile posiadało ślady postrzałów w potylice. Historycy snują domysły na ten temat – akcji „komisji weryfikacyjnej” Armii Czerwonej, której jeden ze sztabów jednostki specjalnej kwaterował po zajęciu terenu właśnie w „Forsterówce” Obiekt służył wojskowej ekipie tropiącej m.in. ukryte dzieła sztuki i …członków załogi KL Stuthoff. Szczątki rozstrzelanych Niemców przeniesiono w 2001 roku do wspólnej kwatery na cmentarzu garnizonowym w Gdańsku.

Po wojnie dawny ośrodek szkoleniowo – rekrutacyjny NSDAP pełnił przez kilka lat funkcję początkowo rządowego ośrodka wypoczynkowego PZPR, a następnie ośrodka Funduszu Wczasów Pracowniczych. Beztroscy kuracjusze przez lata nieświadomie wypoczywali na masowej mogile w cieniu „Forsterówki”, świadka ponurej historii wpisanej w tragiczne losy tego regionu…

Obecnie od 2003 roku zespół obiektów dawnej rezydencji gaulaitera Pomorza Gdańskiego i ośrodka szkoleniowego gdańskiego NSDAP nie posiada użytkownika. Obiekty bez należytego dozoru i konserwacji mogą szybko popaść w ruinę lub spłonąć!

Opis powstał na podstawie  E-przewodniki.pl – przewodniki wirtualne po świecie tworzone przez internautów. Przewodniki na komórki.

Scroll to Top
Skip to content