Pisz | Pozostałości Zamku Krzyżackiego

Tereny na których powstał zamek pierwotnie zamieszkiwało pruskie plemię Galindów, jednak w XIII wieku ziemie te opustoszały i kiedy wkroczyli tu Krzyżacy, obszar ten porastała puszcza. Z tego powodu nazwali go Wildnis, czyli „dzicz”, „pustkowie”. Krzyżacki zamek Johannisburg powstał około 1342 roku, w okresie rządów wielkiego mistrza Ludolfa König von Wattzau lub Heinricha Dusemera von Arffberg. Był on siedzibą prokuratora i podlegał komturstwu w Bałdze. Jego głównym zadaniem poza ochroną granicy i organizacją osadnictwa, było służenie jako baza wypadowa do dalszych podbojów. W Johannisburgu produkowano także żywność dla potrzeb zakonu, o czym świadczyła wyłączność zamku na odłów ryb w jeziorze Roś i Nidzkim, i to pomimo osadzenia w pobliżu rybaków.

   Budowlę, początkowo drewnianą, jeszcze w trakcie wznoszenia, dwukrotnie zniszczyły najazdy litewskie w latach 1361 i 1366. Podczas drugiego najazdu Kiejstut podobno wykorzystał do ataku wody Pisy. Kazał spławić płonące łodzie, które niesione nurtem i wiatrem dopłynęły pod zamek i zajęły go ogniem. Dopiero w trakcie odbudowy, około 1378 roku wzniesiono zamek murowany.

   W czasie wielkiej wojny 1410 roku oraz wojny głodowej w 1414, zamek pozostał na uboczu działań wojennych, mimo bliskiego sąsiedztwa polskiego.  W 1431 i 1449 roku rozbudowano go, prawdopodobnie przystosowując do użycia broni palnej. Na początku wojny trzynastoletniej zajęty został przez powstańcze siły wolnych chłopów, którzy wystąpili przeciwko Krzyżakom. W toku dalszych wydarzeń zamek został obsadzony przez polskie oddziały zaciężne pod dowództwem Jana Skubela. Na mocy II pokoju toruńskiego Pisz pozostał w granicach państwa zakonnego, a od 1525 roku stał się siedzibą książęcego starosty. Być może z powodu bliskości Puszczy Piskiej zaczął w nim bywać Albrecht Hohenzollern. Zapraszano tu na polowania ważnych gości, a w 1538 roku książę i jego rodzina wraz z dworem schronili się na zamku, uciekając przed panującą w Królewcu zarazą.

   Generalną przebudowę i rozbudowę zamku, rozpoczęto w drugiej połowie XVI wieku  a następnie kontynuowano w XVII wieku. Bliskość granicy z Polską doprowadziła do przekształcenia zamku w nowożytną twierdzę, przystosowaną do nowożytnej sztuki wojennej. Średniowieczna warownia straciła wówczas swój pierwotny charakter, także z powodu przekształcenia wnętrz, zbyt skromnych i surowych dla księcia. W 1679 roku zamek i miasto uległy zniszczeniu w wyniku wielkiego pożaru, a po odbudowie kolejny cios zadała epidemia dżumy, która nawiedziła Pisz w 1709 roku. Po jej przejściu przy życiu pozostało jedynie 15 mieszkańców miasta. W 1787 roku twierdza została zlikwidowana i stała się własnością prywatną. Częściowe zburzenie budynków nastąpiło w 1837 roku. W trakcie II wojny światowej pozostałe zabudowania spłonęły i zostały rozebrane.

Opis powstał na podstawie informacji dostępnej na stronie: https://medievalheritage.eu/pl/strona-glowna/zabytki/polska/pisz-zamek/

Scroll to Top
Skip to content