To efekt podpisanej umowy między Fundacją Most the Most i Powiatem Olsztyńskim. Dzięki grantowi – 1 mln złotych – od Fundacji, zaangażowaniu mieszkańców Barczewa i okolic oraz otwartości na współpracę władz Powiatu Olsztyńskiego dawna Synagoga w Barczewie odzyska dawną świetność i co najważniejsze nie tylko w okresie letnim, ale przez cały rok będzie miejscem integracji społeczności lokalnej, edukacji i obcowania z kulturą.
Fundacja Most the Most przekaże Powiatowi Olsztyńskiemu grant na rewaloryzację zabytku i dostosowanie go do wybranych w konkursie funkcji społecznych. Dzięki temu dawna Synagoga w Barczewie stanie się w jeszcze większym stopniu niż obecnie, gdyż przez cały rok, miejscem integracji społeczności lokalnej, edukacji i obcowania z kulturą. Będą się tu odbywać spotkania z artystami, ludźmi kultury i sztuki, kameralne koncerty i przedstawienia teatralne, wystawy, pokazy filmów. Będzie to także miejsce prób muzyków, prowadzenia warsztatów integracyjnych, spotkań międzypokoleniowych o tematyce kulturalnej i kulinarnej, nowe miejsce dla działań seniorów i Uniwersytetu Trzeciego Wieku.
Synagoga stanie się swoistym ośrodkiem wspierania kultury warmińskiej, gdyż po remoncie w zabytku będzie dostępna stała wystawa o historii Warmii. Planowane są także cykliczne imprezy i spotkania nawiązujące do tradycji kultur obecnych na Warmii.
– Otwieramy nową kartę w historii barczewskiej synagogi. Dzięki uzyskanemu z Fundacji wsparciu możemy rozpocząć prace remontowe i adaptacyjne na obiekcie, który powstał w 1847 roku i ma bogatą historię związaną z Warmią. Dzięki tej inwestycji będziemy mogli wprowadzić tu nową jakość życia kulturalnego i społecznego miasta Barczewo i powiatu olsztyńskiego. Aby stworzyć tu Galerię nowych możliwości dla ludzi, którzy pragną więcej – powiedział podczas uroczystości –Andrzej Abako, Starosta Olsztyński
Dawna synagoga w Barczewie
W 1937 roku Gmina żydowska sprzedaje synagogę za 4800 marek Katharinie Kuck, mieszkance miasteczka. Być może był to powód dla którego Niemcy nie zniszczyli w czasie nocy kryształowej tej bożnicy żydowskiej.
Barczewska synagoga znajduje się na Warmii i jednocześnie na trasie turystycznej na Wielkie Jeziora Mazurskie. Odwiedzają ją turyści z całego kraju, Europy i świata. Wewnątrz budynku zachowała się dawna sala modlitwy dla mężczyzn oraz empora, w synagodze wykorzystywana jako babiniec, w ogrodzie znajduje się fragment mykwy, czyli łaźni żydowskiej, która mieściła się nad brzegiem Kanału Młyńskiego, a dzisiaj Pisy Warmińskiej. W 2017 sprowadzono odzyskane 24 macewy z barczewskiego kirkutu i utworzono lapidarium pod warmińskim niebem. W 2020 roku synagoga została zeskanowana, tego też roku konserwator zabytków dokonał odkrywek na ścianach i elementach drewnianych. Dzisiaj wiemy jakie kolory były oryginalne na drzwiach, oknach, filarach i babińcu.
W okresie wakacyjnym i urlopowym dzieje się w tym miejscu bardzo wiele działań kulturalnych, edukacyjnych i turystycznych, m.in. wernisaże, wystawy, koncerty, sztuki teatralne. Odbywają się spotkania z ciekawymi ludźmi, wykłady UTW, warsztaty artystyczne dla dzieci i młodzieży, spływy kajakowe. W tym krótkim ciepłym czasie jest kumulacja wszelkiego dobra w tym wyjątkowym miejscu z niezwykle dobrą energią! Realizowane są projekty, które integrują wszystkie pokolenia, łączą ludzi o różnych poglądach, tradycjach i zwyczajach. Powiat Olsztyński, jako właściciel budynku, współpracuje ze Stowarzyszeniem Społeczno-Kulturalnym ,,Pojezierze” w Olsztynie, oddział w Barczewie.