Nowa Sól | Dawny magazyn solny z XVII wieku

Dawny Magazyn Solny
w Nowej Soli

zwycięzcą Konkursu Nasz Zabytek

województwo świętokrzyskie, edycja 2022


Mieszkańcy Nowej Soli wzięli sprawy w swoje ręce i zainicjowali zmiany, które już przynoszą wspaniałe efekty.
Zaczęło się od Konkursu Nasz Zabytek Fundacji Most the Most, ale na tym nie koniec!
Dawny Magazyn Solny w Nowej Soli przechodzi właśnie przemianę. Po rewaloryzacji będą korzystać z niego mieszkańcy gminy.
To wszystko dzięki zaangażowaniu lokalnych społeczności, przedstawicieli Miasta Nowa Sól i miejscowych organizacji.
Poznaj ich historię!

Widok na budynek z lotu ptaka

Aktualności z Nowej Soli

1 2

Po rewaloryzacji zabytek będzie miejscem wydarzeń kulturalnych i inicjatyw społecznych.

Magazyn Solny stanie się miejscem, w którym przez cały rok stowarzyszenia, grupy nieformalne i indywidualni twórcy znajdą przestrzeń i zaplecze dla prezentacji swoich działań. To tutaj ludzie z inicjatywą i pomysłami będą mogli realizować swoje pasje i pokazywać dzieła nie tylko z zakresu szeroko rozumianej sztuki, ale także rzemiosła czy rękodzieła.

Ten zabytkowy obiekt ma łączyć pokolenia odwołując się do historii podczas cyklicznych spotkań z historykami i badaczami miejskich dziejów.

Kameralny charakter magazynu zapewni wspaniałą bazę do pokazania swoich umiejętności i talentów podczas różnego rodzaju warsztatów, konkursów i występów, w których mieszkańcy będą mogli uczestniczyć w charakterze widzów.

Po rewaloryzacji obiekt będzie dostępny dla wszystkich mieszkańców, w tym dla osób z niepełnosprawnością i osób starszych.

Prace rewaloryzacyjne zabytku to duże wyzwanie. Gmina Miasto Nowa Sól i jej wykonawcy dążą do tego, by budynek był zarówno piękny, jak i funkcjonalny. Nad całym procesem czuwają służby konserwatorskie, które dokładają starań, by tkanka historyczna zabytku została zachowana we właściwy sposób.

Grant od Fundacji Most the Most wyniósł 1 milion złotych.

Zobaczcie na zdjęciach jak przebiegają prace.

W 2022 roku Fundacja Most the Most ogłosiła Konkurs Nasz Zabytek w województwie lubuskim. Jego mieszkańcy zgłaszali obiekty, którym chcieliby dać nowe życie. Dla jednego zwycięskiego obiektu w województwie Fundacja przewidziała grant w wysokości 1 miliona złotych. Cel? Rewaloryzacja zabytku i dostosowanie go do potrzeb lokalnej społeczności.

Mieszkańcy Nowej Soli podjęli inicjatywę i wspólnie zgłosili w konkursie dawny magazyn solny z XVII wieku, który jest w rękach gminnych.
Dzięki ich zaangażowaniu i otwartości na współpracę włodarzy gminy Miasta Nowa Sól zabytek ten zwyciężył w konkursie w województwie lubuskim. Spełnił on kryteria konkursowe oraz zdobył największą liczbę punktów w regionie.

Po ogłoszeniu wyników przyszedł czas na II Konkurs Nasz Zabytek. Mieszkańcy, skupieni wokół zwycięskiego obiektu, ponownie zabrali głos i zgłaszali pomysły na użytkowanie budynku. Przedstawicielki Fundacji Most the Most spotkały się wówczas z lokalną społecznością i włodarzami gminy Nowa Sól. Konsultacje pomysłów przyniosły wiele owocnych wniosków.

379

zgłoszeń
wpłynęło w pierwszym etapie
konkursu dla woj. świętokrzyskiego w 2022 r.

29

obiektów zgłoszono
do konkursu

20

zabytków
przeszło ocenę formalną

72

zgłoszenia
wpłynęły w drugim etapie,
w którym mieszkańcy zgłaszali pomysły
na funkcję społeczną, którą ma pełnić obiekt

We wrześniu 2022 roku podpisano umowę między gminą Nowa Sól a Fundacją Most the Most.

Magazyn Solny jest jednym z najstarszych budynków w Nowej Soli i jest ściśle związany z powstaniem miasta. Powstanie Nowej Soli związane było z odmiennym sposobem zaopatrywania Śląska w sól. W połowie XVI w. cesarze z dynastii habsburskiej chcąc uniezależnić się od dostaw tego cennego towaru z polskiej Wieliczki i Bochni wydali stosowne przywileje, które umożliwiły założenie warzelni przetwarzającej sól z importowanego surowca. Wokół założonej w 1563 r. warzelni soli powstała osada Nowa Sól (niem. Neusalz), a przy niej tartak, browar, a z czasem inne warsztaty rzemieślnicze.

Produkcję soli wstrzymano na początku XVIII stulecia. Miejsce warzelni zajęła w 1713 r. faktoria tego surowca, która wchodziła w skład sieci magazynów i składów założonych w nadodrzańskich miejscowościach przez brandenburskich przemysłowców. W 1787 r. wzmiankowano w posiadaniu faktorii 5 magazynów.

Do czasu likwidacji faktorii solnej w połowie XIX wieku na placu odbywał się handel solą i wzniesiony przy nim obiekt służył magazynowaniu tego surowca. Parterowa budowla, nakryta dachem kopertowym z doświetleniem w postaci tzw. wolego oka pełniła funkcje magazynowe do początku XXI stulecia. We wnętrzu zachowała się oryginalna drewniana konstrukcja drugiej kondygnacji oraz belek stropowych. Budynek od dłuższego czasu niszczeje, a znajduje się w atrakcyjnej okolicy, blisko Odry i powstającej właśnie promenady nadrzecznej. Doczekał się jedynie remontu dachu. Obiekt charakteryzuje się atrakcyjną przestrzenią tj. 480m2.

Opis powstał dzięki Panie Adzie i Panu Tomaszowi z Nowej Soli.

Mieszkańcy o zabytku:

„Czekałam, aż konkurs Nasz Zabytek zawita do lubuskiego ponieważ mogę wreszcie dokonać zgłoszenia zabytku w moim mieście: Nowej Soli budynku dawnego magazynu solnego przy ul. Witosa, tuż obok portu (…) Zawsze kiedy przechodzę obok niego zastanawiam się dlaczego nikt jeszcze nie tchnął w nim jeszcze życia a przecież jest tego wart: znajduje się w sercu pięknej i zrewitalizowanej dzielnicy portowej którą nowosolanie i nie tylko kochają najbardziej i która jest wizytówka naszego miasta. No cóż: wszystko ma swój czas .. widocznie ten magazyn solny czeka na swój(…). Dlaczego stawiam ten zabytek: właśnie dlatego, że kusi do wejścia do środka i pobudza wyobraźnię, inspiruje do działania”.

Scroll to Top
Skip to content