Czołówek | Zespół Dworski

Dwór z pocz. XX w. Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z lat 1557-1567, kiedy to została wymieniona w tzw. rejestrze poborowym jako Czołowo minor. W 1 poł. XVII w. właścicielami majątku byli J. Tarnowski i S. Czołowski. W 2. poł. XVII w. wieś znajdowała się w obrębie starostwa radziejowskiego. W 1729 r. jej właścicielem został Stanisław Kościelski herbu Ogończyk, a w 1779 r. rodzina Popowskich. W następnych latach Czołówek stał się wsią kościelną należącą do parafii radziejowskiej. W 2 poł. XIX w. majątek zakupiła niemiecka rodzina Antoniego Grützmachera, syna Wilhelma byłego junkra pruskiego. Antoni uczestniczył w Powstaniu Styczniowym 1863-1864. Po nim majątek odziedziczył Kazimierz Grützmacher (1878-1943), ziemianin, organizator życia ekonomiczno-kulturalnego na Kujawach; członek naczelnych władz Związku Ludowo-Narodowego. Przed 1 wojną światową założył pierwsze na Kujawach koło rolnicze pod nazwą „Pierwsza Kujawska Spółka Gospodarcza”. Zasiadał także w zarządzie Cukrowni Dobre. W latach 1923-1925 wzniesiony został dla niego w Czołówku obecny dwór. W latach 1924-1925 działał aktywnie w Spółdzielni Spożywczo-Manufakturowej oraz Spółdzielni Rolniczo-Handlowej „Rolnik” w Radziejowie. Wchodził w skład Radziejowskiego Towarzystwa Gimnastycznego 'Sokół” oraz Ogólnopolskiego Komitetu Obchodów 600. Rocznicy bitwy pod Płowcami. Był senatorem (1923-1927) i posłem (1930-1935) na sejm II Rzeczypospolitej. W 1932 r. był prezesem kółka rolniczego w Radziejowie. Po wybuchu II wojny światowej i wkroczeniu wojsk niemieckich do Polski we wrześniu 1939 r., odmówił przyjęcia Volkslisty a w 1940 r. został zmuszony do opuszczenia swojego majątku w Czołówku. Zamieszkał wraz z żoną w Warszawie, gdzie został działaczem konspiracyjnego Stronnictwa Narodowego i zajmował w nim kierownicze stanowiska, zmarł w 1943 r. Po zakończeniu 2 wojny światowej majątek został przejęty przez Skarb Państwa Polskiego.

Opis powstał dzięki Pani  Krystynie z Kolonii Wąsewo oraz Panu Emilowi z Radziejowa

Scroll to Top
Skip to content