Ruda Śląska | Zespół dawnego szybu Franciszek kopalni Wawel

Zespół dawnego szybu Franciszek kopalni Wawel
w Rudzie Śląskiej

zwycięzcą Konkursu Nasz Zabytek

województwo śląskie, edycja 2022

Mieszkańcy Rudy Śląskiej wzięli sprawy w swoje ręce i zainicjowali zmiany, które już przynoszą wspaniałe efekty.
Zaczęło się od Konkursu Nasz Zabytek Fundacji Most the Most, ale na tym nie koniec!
Zespół dawnego szybu Franciszek kopalni Wawel przechodzi właśnie przemianę. Po rewaloryzacji będą korzystać z niego mieszkańcy gminy.
To wszystko dzięki zaangażowaniu lokalnych społeczności, przedstawicieli miasta Ruda Śląska i miejscowych organizacji.
Poznaj ich historię!

Widok narożny na budynek szybu Fraciszek, po lewej stronie wieża

Aktualności z Rudy Śląskiej

1 2 3

Po rewaloryzacji w zabytku będzie mieścić się Lokalne Centrum Tradycji. Będzie ono służyć utrwalaniu i upowszechnianiu niematerialnej kultury regionu. Ma się tu odbywać międzypokoleniowa wymiana doświadczeń oraz nauka nowych umiejętności zgodnie z wiekiem i zainteresowaniem.

W zabytku będą spotykać się mieszkańcy Rudy Śląskiej, by wzmacniać lokalne więzy społeczne.

Budynek będzie miejscem wystaw, warsztatów, spotkań i pokazów.

Prace rewaloryzacyjne zabytku to duże wyzwanie. Miasto Ruda Śląska i jego wykonawcy dążą do tego, by budynek był zarówno piękny, jak i funkcjonalny. Nad całym procesem czuwają służby konserwatorskie, które dokładają starań, by tkanka historyczna zabytku została zachowana we właściwy sposób.

Grant od Fundacji Most the Most wyniósł 1 milion złotych.

Zobaczcie na zdjęciach, jak przebiegają prace.

Budynek w trakcie prac budowlanych wewnątrz.
Budynek w trakcie prac budowlanych wewnątrz.
Budynek w trakcie prac budowlanych wewnątrz.

W 2022 roku Fundacja Most the Most ogłosiła Konkurs Nasz Zabytek w województwie śląskim. Jego mieszkańcy zgłaszali obiekty, którym chcieliby dać nowe życie. Dla jednego zwycięskiego obiektu w województwie Fundacja przewidziała grant w wysokości 1 miliona złotych. Cel? Rewaloryzacja zabytku i dostosowanie go do potrzeb lokalnej społeczności.

Mieszkańcy Rudy Śląskiej podjęli inicjatywę i wspólnie zgłosili w konkursie szyb Franciszek, który jest w rękach miejskich.
Dzięki ich zaangażowaniu i otwartości na współpracę włodarzy Miasta Ruda Śląska zabytek ten zwyciężył w konkursie na Śląsku. Spełnił on kryteria konkursowe oraz zdobył największą liczbę punktów w województwie śląskim.

Po ogłoszeniu wyników przyszedł czas na II Konkurs Nasz Zabytek. Mieszkańcy, skupieni wokół zwycięskiego obiektu, ponownie zabrali głos i zgłaszali pomysły na użytkowanie budynku.

964

zgłoszenia
wpłynęły w pierwszym etapie
konkursu dla woj. śląskiego w 2022 r.

58

obiektów zgłoszono
do konkursu

37

zabytków
przeszło ocenę formalną

132

zgłoszenia
wpłynęły w drugim etapie,
w którym mieszkańcy zgłaszali pomysły
na funkcję społeczną, którą ma pełnić obiekt

W lutym 2023 roku podpisano umowę między miastem Ruda Śląska Fundacją Most the Most. Wkrótce właściciel zabytku (miasto) rozpoczął prace rewaloryzacyjne budynku.

Widok narożny na budynek szybu Fraciszek, po lewej stronie wieża
pamiątkowe zdjęcie
podpisanie umowy
uścisk dłoni
występ ludowy

Szyb Franciszek to jeden z najpiękniejszych i najstarszych zabytków przemysłowych na terenie miasta Ruda Śląska, będącego kolebką górniczych tradycji. Obiekt ten posiada wyróżniające cechy artystyczne – piękne detale architektury, czytelny układ założenia, zachowaną oryginalną tkankę budowlaną. To materialna pamiątka historii rozwoju przemysłu górniczego na Śląsku, pozostałość po pierwszej kopalni węgla kamiennego na tym terenie – kopalni Brandenburg.

Obiekt ten znajduje się w ścisłym centrum dzielnicy, nieopodal dworca kolejowego i autobusowych przystanków, jest więc dostępny dla szerokiego grona osób i mógłby dzięki swojej centralnej lokalizacji doskonale pełnić funkcje społeczne.

Znaczenie Szybu Franciszek zostało dostrzeżone już w latach 80. XX wieku, kiedy obiekt ten został wpisany do rejestru zabytków województwa śląskiego. To sytuacja bez precedensu – ówczesna epoka była dość słabo wyczulona na wartości dziedzictwa przemysłowego, toteż objęcie zabudowań szybu Franciszek tak poważną formą ochrony należy odczytywać jako wyraz świadomości jego unikatowych wartości historycznych, artystycznych i naukowych. Obecnie obiekt nie jest zagospodarowany, podjęcie działań mających na celu przywrócenie go do użytkowania pozwoli na ocalenie tego wyjątkowego zabytku dla przyszłych pokoleń.

Opis powstał dzięki Pani Marcie z Zabrza.

Scroll to Top
Skip to content