Kruszyn | Zespół dworsko-parkowy

Szkoła Podstawowa w Kruszynie mieści się w zabytkowym pałacyku zbudowanym w stylu eklektycznym pod koniec XIX wieku, a dokładnie w 1882 roku. Budynek powstał z funduszy niemieckiej Komisji Kolonizacyjnej na miejscu dawnego dworu rycerskiego, pamiętającego czasy gdy Kruszyn był domeną właścicieli Strzelewa – hrabiów Bnińskich. Pod koniec XIX wieku Kruszyn został zakupiony przez nabywcę o nazwisku Wekwart. Od niego posiadłość odkupiła Komisja Kolonizacyjna, która dysponując znacznymi funduszami pochodzącymi z francuskiej kontrybucji po wojnie 1870/71, wykorzystała je na zbudowanie obiektu przeznaczonego na szkołę, mieszkania dla nauczycieli i ewangelickiego pastora. Niemiecki kronikarz wspomina też o pomieszczeniach piwnicznych szkoły wykorzystywanych prawdopodobnie jako jadłodajnia dla przybywających tu z różnych stron niemieckich osadników.

1 września 1924 roku ewangelicka szkoła niemiecka została rozporządzeniem Kuratorium Okręgu Szkolnego Poznańskiego zamieniona na polską szkołę parytetyczną. W czasie II wojny w budynku szkoły mieściły się koszary żeńskiej służby pracy. W okresie tym szkoła w znacznym stopniu została zniszczona. Nauka w szkole po wojnie rozpoczęła się w 11 kwietnia 1945 r.

W roku 1991 rozpoczął się remont kapitalny bardzo już zniszczonego budynku szkoły. W pierwszym etapie wymieniono okna, stropy i dach. Zaadoptowano pomieszczenia na strychu na lokale mieszkalne przez co zwiększono liczbę izb lekcyjnych. Wreszcie w 1996 roku, dzięki staraniom dyrektora szkoły i władz Gminy Sicienko, Społecznego Komitetu Rozbudowy Szkoły Podstawowej w Kruszynie oraz nawiązaniu kontaktów z Fundacją Współpracy Polsko-Niemieckiej podjęto decyzję o rekonstrukcji obiektu i zbudowaniu przy szkole sali gimnastycznej. Całość inwestycji zakończono w 1999 r. Modernizacja i rozbudowa zrealizowana przy współpracy z Fundacją objęła nie tylko remont zabytkowej elewacji, ale także przystosowanie obiektu do potrzeb szkoły oraz budowę sali gimnastycznej z łącznikiem.

Zabytek, to nie tylko budynek, to także park, w którym w 2018 roku Gmina Sicienko zrealizowała rewitalizację – remont schodów, wymianę balustrad i budowę ścieżek wraz z elementami małej architektury i siłowni zewnętrznej. Teren pełni funkcję parku przypałacowego o charakterze parku krajobrazowego. Powierzchnia parku wynosi ok. 1.03 ha.

Opis powstał dzięki mieszkańcom Kruszyna i okolic.

Mieszkańcy o szkole w zgłoszeniach:
„Dla wieku osób był i jest miejscem pięknych wspomnień. Można tam spotkać wspaniałych ludzi pracujących z pasją dającym młodym ludziom wsparcie i wiarę w to, że każdy może stać się kim chce…,wystarczy tylko ciężka praca”; „Ten budynek jest czymś więcej niż tylko budynkiem. To dom dla wielu młodych ludzi”.